zaterdag 26 december 2009

Vijfhuizer molen Blog

Hallo , ik ben Peter van Liempt
Sinds begin november 2009 ben ik beheerder & vrijwillig molenaar van de Vijfhuizer poldermolen, langs de Ringvaart van de Haarlemmermeer, tegenover het dorp Vijfhuizen.
















Op deze blog ga ik bijhouden wat er allemaal gebeurt. Soort van online maalboek. Daar zit een hoop molenaarspraat tussen, maar ik zal het niet ingewijde publiek niet vergeten, en hier en daar wat [vertalen].
Af en toe zal ik de al geschreven berichten bijwerken, met een plaatje of zo.
Het begin.Zo'n vijf jaar ben ik lid van de Stichting Molens Zuid Kennemerland (SMZK), als molenaar in opleiding. Het vak heb ik geleerd bij Jos van Schooten, de Molenaar van de Eenhoorn aan het Zuider Spaarne. Van het voorjaar heb ik het diploma vrijwillig molenaar gehaald, op de Adriaan.
Na een telefoontje (surprise, surprise)van Rob Ingenhoest, de voorzitter technisch beheer van de SMZK is op

4 november officiele aankondiging op de SMZK vergadering en op

7 november gaan Conny en ik met Rob Ingenhoest en Rob Joosten (vaste "werkdonateur" -zo noemen we dat bij de SMZK- op de Vijfhuizer) de situatie bekijken. Er is vanbinnen al een hoop werk gedaan. De woonkamer is vanbinnen geisoleerd. Dat ziet er nog wat bizar uit, al die met Al folie bedekte platen, maar dat gaat allemaal goed komen. Komend voorjaar gaan kap en staart gerestaureerd worden, en de vereniging gaat door met het opknappen en betimmeren van de binnenkant.


14 november gaan we met het gezin, Conny, Janneke, Guido (die berenieuwsgierig zijn) en ik een paar uur kijken. Ik wil eerst eens alles bekeken, beklopt en gevoeld hebben voordat ik ermee ga draaien. Twee ervaren molenaars (Harry van Hoorn en Frans Limbeek) zijn me voorgegaan, en op wat dingetjes na is het allemaal ok. Die dingetjes merk je dan op de eerste draaidag:


21 november.
Om 11 uur ben ik er. Net op het moment dat ik er achter kom dat de sleutels nog thuisliggen (...)komt de Gerard van der Tas aan (vaste vijfhuizer werkdonateur). Dat komt mooi uit. We hijsen de wimpel, ik krui [draaien v.d kap] hem op de wind (gaat bijna vanzelf, dankzij de nieuwe kruirollen [de kap gaat op rolletjes..]. We zetten het erf af rond het gevlucht. (met touw.... daar gaan sommigen zich vast niet aan storen, dus ik neem me voor dat er een steviger verplaatsbaar hek zal gaan komen). En dan kan ik smeren en opzeilen. Het is mooi weer, blauwe lucht, windkracht vier ZW, en dat gaat zo wel blijven, dus dat worden vier volle. De onderhoektouwen zijn erg kort, en mijn voorgangers hebben de zeilen zo laag mogelijk gehangen.
Best wel kort...

Ik zal tzt mijn schiemanskunsten [ knopen &splitsen van touw] weer eens moeten opfrissen en er wat beters opzetten.
En dan kan voor deze molenaar de vang [rem]voor de eerste keer los. Gerard maakt wat foto's van dit voor mij historische moment met m'n mobieltje.
Met dit windje halen we 40 -60 enden [enden betekent zoveel wieken er in een minuut langs komen, is dus 10 a 15 toeren per minuut in gewone taal]

We leggen wat tegels neer op het pad over de nieuw aangelegde dijk naar boven toe. Die is van zware klei, met tuinaarde en ingezaaid gras eroverheen. Vast goed bedoeld, maar niet zo slim. Het is een kleverige baggertroep na de regen. Die klei laat geen water door (moet ook zo voor een dijk). Je mag blij zijn als je je schoenen nog aan hebt als je naar boven bent gelopen.

Gerard gaat naar huis, en dan kan ik eens in de kap gaan luisteren. De vang sleept iets aan. Vast doordat de bovenas laatst wat naar voren is gebracht. Er zit een dikke scheur in de penbalk [dikke balk die de bovenas vanachter tegenhoudt], die met een strop is afgestopt. Daar zal het achteruit zakken wel door komen.

Als ik zo ongeveer heb gehoord waar het sleept, en gekeken heb hoe ik de ruimte tussen vang en bovenwiel ga verdelen, is het al te laat om er nog aan te beginnen. Komt volgende keer wel.
Ik zeil af, want het wordt zo donker.  !?Geen lange slingerklampen [om het opgerolde zeil achter te slaan, 1 korte & 1 lange per wiek] daar gaan we ook achteraan. De pal [die moet het bovenwiel blokkeren tegen achteruitdraaien. De vang [rem] werkt alleen goed in de draarichting, de pal is een extra beveiliging bij stilzetten, die het bovenwiel [houten tandwiel] blokkeert tegen terugdraaien] de pal dus, die wil er niet in vallen. Dat moet meteen gefikst. Ik zet alles vast, en dan zit het erop. Voor deze keer.

27 november
De wind komt uit NO vandaag kracht 3, onbewolkt.
4 volle.
Eerst repareren we de palstut [^] (^: zie boven)
Het afstellen van de vang valt mee. Heb ik ook wel een paar keer eerder gedaan, laatst nog met Koos op de Adriaan. De rust [daar rust de krans vangblokken op als ie los staat] gaat wat naar beneden, want daar is het krap. Nu is het naar ozij nog wat krap.De lendestut [tegen zijdelings wegzakken van de vangblokkenkrans] moet nog een beetje naar binnen.{ik ga hier toch maar is wat plaatjes/ tekeningen van maken} Hoever, dat kun je horen door de vang aan die kant voorzichtig wat op te duwen tijdens het draaien.
De vang zakt niet hellemaal narbuiten op de rust zie ik. Later zal Jos me vertellen dat te verhelpen met een fikse klodder reuzel.
Verder meet ik 't erf eens op, voor het maken van veiligheidsafzettingen. En dan kan ik wat om me heen kijken. We zitten dicht tegen Schalkwijk aan, en toch ziet het er hier best wel landelijk uit.
Uitzicht over de achterwaterloop
Valt mee toch? in andere richtingen kun je de skyline nog wel wegdenken.
De wind neemt wat af, en het wordt zometeen donker, ik ga afzeilen voordat er te weinig wind is om dat nog gemakkelijk te doen.

..
..
19 december.
Het is winter geworden, en ik ga vandaag met Conny naar de molen om wat plaatjes te gaan schieten. De foto van de overkant van de ringvaart bovenin is van vandaag. Binnen in de molen staat de thermometer op min drie (ik geloof 'm eigenlijk niet zo), maar Gerard heeft een beste elektrische kachel gescoord, en het is prima uit te houden.

20 december.
Er is een nog dikker pak gevallen, dus we gaan nog een keer terug, om een nog mooiere prent voor de nieuwjaarskaart te scoren.
Volgens Uncle Al zal dit wel de laatste keer zijn dat we dit zo zien. Ondertussen lijkt dit meer op de IJstijdvisioenen van de klimaatsceptici,


en er zit nog meer in de lucht zo te zien.